We denken vaak dat onze ervaringen en emoties direct veroorzaakt worden door wat er buiten ons gebeurt. Een vervelende opmerking, een spannende presentatie of een onverwachte gebeurtenis lijkt ons bijvoorbeeld zenuwachtig, boos of onzeker te maken. Maar in werkelijkheid ligt de oorzaak van onze emoties niet in de buitenwereld, maar in ons eigen denken. Geen enkele omstandigheid buiten jou kan direct een gevoel veroorzaken.
Het Filter van Je Gedachten
Elke ervaring die je hebt, wordt gefilterd door je gedachten. Twee mensen kunnen dezelfde situatie compleet anders ervaren. Wat voor de één een kans is, voelt voor de ander als een bedreiging. Deze verschillen in reactie ontstaan niet door de situatie zelf, maar door de verschillende gedachten die mensen erover hebben. Bijvoorbeeld:
- Een verhuizing naar een nieuwe stad kan voor de één een spannende nieuwe stap zijn, terwijl de ander het als een angstaanjagend avontuur ziet.
- Tijdens een autorit kan de ene persoon zich ergeren aan het verkeer, terwijl de ander geniet van de muziek op de radio.
Zelfs binnen jezelf kunnen dezelfde situaties of mensen verschillende reacties oproepen, afhankelijk van je stemming op dat moment.
De Illusie van Directe Ervaring
Veel van onze gedachten gaan over het verleden of de toekomst, maar geen van beide bestaan in de realiteit van het nu. Het is onmogelijk om direct een gebeurtenis uit het verleden of de toekomst te ervaren; je ervaart alleen je gedachten daarover. Deze gedachten kleuren je huidige ervaring. Dit betekent dat niet de gebeurtenissen zelf, maar je gedachten erover de emoties oproepen die je voelt.
Projectie van Emoties
Net zoals een kind troost en liefde projecteert op een knuffel, projecteren wij volwassenen onze gevoelens op mensen, objecten en situaties. We denken dat deze externe factoren onze emoties veroorzaken, terwijl ze eigenlijk ontstaan door onze gedachten. Bijvoorbeeld:
- Je voelt je gestrest door een lange to-do-list, niet omdat die lijst op zichzelf stressvol is, maar omdat je gedachten over die lijst stress veroorzaken.
- Als je zenuwachtig bent voor een sollicitatiegesprek, komt die spanning niet van het gesprek zelf (dat immers nog niet heeft plaatsgevonden), maar van je gedachten daarover.
De Filmcamera versus de Animator
We zien onszelf vaak als een filmcamera die objectief registreert wat er om ons heen gebeurt. In werkelijkheid zijn we meer als een animator die de wereld om ons heen vormgeeft door het filter van onze gedachten. Wat we denken, bepaalt wat we zien. Dit besef kan leiden tot krachtige inzichten die je perspectief veranderen.
Een voorbeeld: Een docent voelde zich jarenlang ondergewaardeerd omdat collega’s die zichzelf meer profileerden, volgens haar, onterecht meer kansen kregen. Toen ze besloot haar collega’s te observeren in plaats van te oordelen, ontdekte ze dat haar collega’s simpelweg hun enthousiasme en ideeën deelden. Dit inzicht veranderde haar gedrag en uiteindelijk ook haar werkervaring.
Negatieve Gedachtepatronen en Tunnelvisie
Negatieve gedachten kunnen zich opstapelen en leiden tot tunnelvisie, waardoor je denken wordt beperkt en je problemen moeilijker oplosbaar lijken. Dit kan resulteren in een vicieuze cirkel van onzekerheid en negatieve emoties, die je verder wegbrengen van een heldere kijk op de werkelijkheid.
Het Loslaten van Hersenspinsels
Onze gedachten voelen vaak zo echt aan dat we ze als de absolute waarheid beschouwen. Maar zodra je beseft dat ze slechts hersenspinsels zijn, verliezen ze hun grip. Door niet langer in je negatieve gedachten te geloven, maak je ruimte voor nieuwe, frisse ideeën. Dit opent de deur naar een realiteit waarin je niet langer gevangen zit in je eigen drama.
Je leeft het leven van binnen naar buiten.
De emoties die je ervaart, komen voort uit je gedachten over de gebeurtenissen om je heen, niet door de gebeurtenissen zelf. Door je gedachten te leren herkennen als slechts gedachten, en niet als de realiteit, kun je jezelf bevrijden van negatieve patronen en nieuwe, positieve ervaringen creëren. Je bent geen passieve filmcamera die registreert wat er om je heen gebeurt, maar een actieve animator die de werkelijkheid creëert door je eigen denken.
Vier Stappen naar Emotionele Stabiliteit
Emotionele stabiliteit is essentieel voor een gelukkig en vervuld leven. Het vereist echter inzicht in onze gevoelens en de manier waarop we de wereld om ons heen ervaren. Deze hand-out biedt een eenvoudig vierstappenplan om je te helpen een dieper begrip van je emoties te ontwikkelen en innerlijke rust te vinden.
Stap 1: Bewustwording van Negatieve Gevoelens
Herken je gevoelens
Het eerste wat je moet doen, is bewust worden van negatieve gevoelens die je mogelijk niet eens opmerkt. Veel mensen zijn gedeprimeerd zonder het te beseffen. Pas wanneer ze vreugde ervaren, realiseren ze zich hoe somber ze eigenlijk waren.
Voorbeelden van negatieve gevoelens
- Somberheid en neerslachtigheid
- Zelfhaat of schuldgevoel
- Gevoelens van zinloosheid
- Nervositeit en spanning
Door deze gevoelens te herkennen en te erkennen, zet je de eerste stap naar emotionele stabiliteit.
Stap 2: Begrijp dat Gevoelens in Jou Zitten, Niet in de Realiteit
Realiteit versus jouw emoties
Negatieve gevoelens komen voort uit jouw innerlijke wereld, niet uit de externe realiteit. De neiging om externe omstandigheden te veranderen om je beter te voelen, is een illusie. Niemand en niets buiten jezelf heeft de macht om jou ongelukkig te maken.
Voorbeeld
Stel je voor dat de regen je plannen bederft. Het is niet de regen die negatieve gevoelens veroorzaakt, maar jouw reactie daarop. Begrijp dat jouw gevoelens losstaan van de realiteit.
Stap 3: Identificeer Je Niet Met Je Gevoelens
Je gevoelens zijn niet wie je bent
Definieer jezelf nooit in termen van je gevoelens. Zeg niet “Ik ben somber,” maar “Er is somberheid in mij.” Dit helpt je om een gezonde afstand te creëren tussen wie je werkelijk bent en de gevoelens die door je heen gaan.
Laat gevoelens komen en gaan
Gevoelens zijn tijdelijk en gaan voorbij. Ze hebben niets te maken met je ware zelf of met geluk. Begrijp dat jouw werkelijke wezen losstaat van de gevoelens die je ervaart.
Stap 4: Verander Jezelf, Niet Anderen
Verandering begint bij jou
In plaats van te hopen dat anderen of de omstandigheden veranderen, richt je op je eigen innerlijke transformatie. Jouw welzijn hangt niet af van externe veranderingen, maar van hoe jij jezelf en je emoties beheerst.
Voorbeeld
Zelfs als de mensen om je heen veranderen, blijf je kwetsbaar zolang jij niet verandert. Werk aan je eigen groei en ontwikkeling, zodat je innerlijke rust niet afhankelijk is van anderen.
Conclusie
Emotionele stabiliteit is een proces dat begint met zelfbewustzijn en eindigt met innerlijke vrijheid. Door deze vier stappen te volgen, kun je een diepere verbinding met jezelf ontwikkelen en de sleutel vinden tot ware innerlijke vrede.
Bron:
– Het laatste zelfhulpboek, Eline Sluys
– Bewustzijn, Anthony de Mello