rensmesters

counselling,coaching&psychologie

De kracht van gerichte 'Veto-aandacht'

Datgene waar je aandacht op gericht is groeit. Boeddha wist dit al lang. Hij zei immers: ‘De geest is alles. Wat je denkt zul je worden.’ Maar hoe werkt dat nou eigenlijk? Vanuit de neurowetenschappelijke benadering ziet men het zelfde beeld. Namelijk daar waar je je aandacht opricht creëer je in je hersenen verbindingen. En als je maar lang en vaak genoeg ergens je aandacht op richt wordt die verbinding in je hersenen een relevant en stabiel circuit dat relatief makkelijk toegankelijk is. Zo hebben we gaandeweg ons leven een complete mentale kaart van onszelf en onze kijk op de wereld gecreëerd.

Deze mentale kaart beïnvloed vervolgens weer onze perceptie, onze doelen en onze verwachtingen. Het placebo effect is hierop gebaseerd. Een pil werkt bijvoorbeeld omdat we verwachten dat het ons pijnverlichting gaat geven. Deze mentale verwachting maakt dat het brein zich richt op circuits in de hersenen die verbonden zijn met de ervaring van pijnverlichting.

Aandacht richten op oplossingen
Deze mentale kaart en de verbindingen hierin kunnen uiteindelijk zelfs een fysiek onderdeel worden van de hersenen. En als dat eenmaal het geval is, is het lastig om te veranderen. Door je aandacht op iets nieuws te richten leg je nieuwe verbindingen in de hersenen en kun je oude patronen vervangen. Als coach kun je dus niet vaak genoeg je cliënt er aan herinneren aan hun nieuwe ideeën. Onder andere door ze complimenten te geven over hoe goed ze bezig zijn. En door hun aandacht te richten op de gewenste oplossing in plaats van het probleem. Door de aandacht te richten op oplossingen creëren ze oplossingen, terwijl aandacht gericht op problemen de problemen kan verdiepen.

Je kunt je brein activiteit veranderen door, op een actieve en constructieve wijze, gefocust aandacht te trainen. De sleutel tot verandering in het brein is het systematisch trainen van een zelfobserverende vaardigheid, genaamd mindful bewustzijn. Dit helpt je om rationeler met emotionele stimuli om te gaan.

Onze hersenen werken continu of we er nu om vragen of niet, zowel overdag als ’s nachts. We hebben maar weinig controle over de verbindingen die er elke seconde binnen de hersenen gelegd worden. Zo is het ook met de duizenden gedachten die al het ware uit het niets in ons bewustzijn te voorschijn komen. Onze hersenen vuren ongeremd duizenden signalen af en die zijn niet allemaal even nuttig.

De ruimte zit in het 'Veto-moment'
Het blijkt zo te zijn dat de signalen die onze hersenen afgeven om bijvoorbeeld op te staan uit een stoel, pas een halve seconde later tot een beweging leiden. Het duurt echter globaal maar drie tiende van een seconde voordat we er ons hiervan bewust zijn. Kortom er zit een heel kort moment tussen het bewust worden van het signaal en onze respons hierop in de vorm van bijvoorbeeld lichaamsbeweging. Namelijk twee tiende van een seconde. Zo is het ook met allerlei gedachten. Hoewel we dus nauwelijks kunnen controleren wat ons brein ons laat denken, hebben we wel iets te zeggen over hoe we erop reageren. Namelijk in die twee tiende van een seconde hebben we de mogelijkheid om wel of niet iets te doen met dat wat zich uit onze hersenen aan ons opdringt. Je zou dit het ‘Veto-moment’ kunnen noemen. Het lijkt erop dat we weinig vrije wil hebben zogezegd, maar we hebben wel een keuze. Door dit bewustzijn en het ‘Veto-moment’ te trainen, kunnen we de bron of oorsprong van onze gedachten met rust laten en onze aandacht leren richten op ons zelfbewustzijn. 

‘De kracht zit hem in de focus’.
Om te veranderen is het dus belangrijk dat we de mogelijkheid om te kiezen vergroten. Zodat we gericht aandacht geven aan wat er in ons bewustzijn allemaal tevoorschijn komt in plaats van dat elke gedachte er met ons van door kan gaan. Kortom, ‘De kracht zit hem in de focus’. Of zoals Sri Ram het zei: 'Je kunt niet controleren wat je overkomt, maar je hebt wel de controle over jouw houding ten opzichte van wat je overkomt, en daarin kun je meester worden over verandering in plaats van dat het jou beheerst.'

Het op deze manier bewust worden van je gedachten en gewoonten, en ze op te vangen voordat ze jou te pakken hebben, is een nuttige vaardigheid om te beoefenen. De rol van de coach is je te helpen je aandacht op het juiste gevoel en activiteiten te richten. Op deze wijze ga je vanzelf steeds minder en minder van je oude gewoontes doen en ontstaat er ruimte voor iets nieuws; gewoon door de ruimte tussen impuls en reactie bewust op te zoeken. Daar in die ruimte waarin je meer in contact staat met het hier-en-nu, kan een nieuw inzicht ontstaan.

De volgende keer geef ik paar handreikingen om deze ruimte verder te ontwikkelen.

Arina Schrijft:
20 februari 2011

"Dat de hersenen erin slagen, neurale patronen te creëren die de dingen die worden ervaren in kaart te brengen als voorstellingen, een belangrijk onderdeel van het bewust zijn." Het Zelf-als object en het Zelf als subject, geen tweedeling maar samen een nieuwe laag van neurale processen. Bron voor liefhebbers: Antonio damasio
_________________________________________________

Reageren?